Als je een akoestische of een digitale piano hebt gekocht heb je ze waarschijnlijk al gezien: de piano pedalen.
Maar als je net begint met spelen zal je ze nog niet veel gebruikt hebben. Je bent immers bezig met het omgaan met de toetsen. Dat is immers al moeilijk zat.
Je wilt het nog niet moeilijker voor jezelf maken door de pedalen erbij te gaan halen.
Ik kan daarom goed voorstellen dat je geen idee hebt wat deze piano pedalen doen en hoe je ze kan gebruiken.
In deze gids zal ik uitleg geven hoe deze piano pedalen eigenlijk werken en hoe je ze het beste kan gebruiken.
Want het is immers belangrijk dat je leert om met de piano pedalen om te gaan. Zo kan het meeste uit je piano halen!
Werking en functies piano pedalen
Ik zal eerst uitleggen hoe de verschillende pedalen heten en hoe je ze moet gebruiken.
Het sustainpedaal(rechter pedaal)
Het sustainpedaal is het pedaal dat het vaakst wordt gebruikt. Het is ook een pedaal dat essentieel is om goed bepaalde pianostukken te kunnen spelen.
Dit pedaal is dan ook veel te vinden op digitale piano’s en keyboards. Ze zijn meestal apart aan te sluiten op de piano door middel van een draadje.
Zo is het ook mogelijk om op digitale piano’s of keyboards deze pianomuziek te spelen.
Om te snappen hoe het sustainpedaal werkt, is het zeker de moeite waard om de techniek van de akoestische piano te kennen.
De akoestische piano bestaat uit heel veel verschillende snaren. Deze snaren worden aangeslagen door kleine hamertjes die aangeslagen worden wanneer een toets wordt indrukt.
Deze snaar gaat dan trillen en dat veroorzaakt dan een toon.
De hamertjes gaan weer naar hun oorspronkelijke positie als je de toets weer loslaat. Het moet natuurlijk weer mogelijk zijn om later de snaar weer aan te kunnen slaan.
Om te zorgen dat andere tonen die niet aangeslagen worden mee gaan trillen, zit er een demper om de snaren heen.
Wanneer het sustainpedaal wordt ingedrukt, wordt de demper tijdelijk niet gebruikt. De noten blijven langer doorklinken nadat je de toets hebt losgelaten.
Wat dan ook gebeurd is dat ook niet gespeelde noten gaan meeklinken. Dit hoeft echter geen nadeel te zijn.
Het zorgt er juist voor dat het totale geluid van de piano rijker wordt. Dit noemen we ‘sympathetische resonantie’.
Het Sostenute pedaal(middelste pedaal)
Het Sostenute pedaal is vergelijkbaar met het sustainpedaal, maar werkt toch net op een andere manier.
Wanneer het Sostenute pedaal ingedrukt wordt, blijven alleen de noten klinken die gespeeld worden wanneer het Sostenute pedaal is ingedrukt.
De noten die gespeeld worden wanneer het pedaal niet is ingedrukt zullen niet doorklinken.
De doorklinkende noten blijven doorklinken totdat het pedaal wordt losgelaten.
Dit geeft mogelijkheid om bijvoorbeeld akkoorden of basnoten langer te laten doorklinken, terwijl de melodielijn juist weer korte tonen zijn.
Het Una Corda pedaal(linker pedaal)
Het Una Corda pedaal staat bekend als het zachte pedaal. Om de werking van dit pedaal te kunnen begrijpen is het ook belangrijk dat je de mechaniek van de akoestische piano begrijpt.
Piano snaren zijn in groepjes van drie verdeeld voor elke noot, en gestemd om zo een vollere klank te krijgen.
Wanneer er een toets wordt ingedrukt, zal de hamer normaal gesproken alle drie de snaren tegelijkertijd aanslaan.
Wanneer het Una Corda pedaal wordt ingedrukt, worden de aanslag van de piano naar rechts verschoven.
Dan worden er in plaats van drie, maar twee snaren aangeslagen. Dit zorgt dan voor een zachter geluid.
Bij vroegere piano’s werd er maar 1 snaar aangeslagen wanneer dit pedaal werd ingedrukt. Daar komt ook de naam van het pedaal vandaan.
“Una Corda” is dan ook vertaald in het Nederlands naar “1 snaar”.
Maar omdat de piano’s van tegenwoordig wat compacter zijn gebouwd, is het niet meer mogelijk om maar 1 snaar aan te slaan. Daarom worden er twee snaren aangeslagen.
Het effect van een Una Corda pedaal is ook toe te passen op een digitale piano. Het effect is vooral handig als het geluid van een ander instrument gebruikt, zoals een orgel.
Piano pedalen gebruiken
Nu je weet wat de werking en functies van de piano pedalen is kan je nu gaan leren hoe je nou de piano pedalen moet gebruiken.
Omdat het sustainpedaal het belangrijkste pedaal is, gaan we die gebruiken om mee te oefenen.
Het zal wel onwennig zijn om je rechtervoet ineens te gebruiken om het pedaal in te drukken. Maar als je eenmaal het pedaal gewend bent, zul je merken dat je het pedaal automatisch kan gaan gebruiken.
Wanneer je het pedaal gaat indrukken, rust dan de hiel van je voet op de grond. En druk met het bovenste gedeelte van je voet het pedaal in.
Belangrijk is wel wanneer je het pedaal niet gebruikt, je voet wel op het pedaal houdt.
Zo voorkom je spierpijn in je voet en treden er geen rare bijgeluiden op.
Het is wel handig om al wat pianoakkoorden te kennen voordat je begint te oefenen met het sustainpedaal. Je hoort dan gelijk waarom het sustainpedaal zo belangrijk is.
Eerste stap: indrukken van het pedaal
Het sustainpedaal gaan we gebruiken wanneer we met twee handen op de piano spelen. Je speelt dan links de akkoorden en rechts de melodielijn.
Wanneer je een akkoord gaat spelen in een nummer, druk je het sustainpedaal een klein beetje in. Zo weet je zeker dat deze helemaal hebt ingedrukt wanneer je begint met spelen.
Als het goed is hoor je het akkoord nagalmen.
Tweede stap: Loslaten van het pedaal
Pas wanneer je een nieuw akkoord wilt gaan aanslaan, laat je pedaal helemaal los. Als je het pedaal eerder loslaat zullen de tonen abrupt stoppen.
Maar als het pedaal te laat los laat, zullen de verschillende akkoorden door elkaar gaan klinken. Dit zal zeker niet mooi klinken en moet je echt voorkomen.
Derde stap: pedaal weer indrukken
Wanneer je het pedaal kort hebt losgelaten, druk je het pedaal gelijk weer in. Druk het pedaal niet al te snel in.
Maar doe dit heel rustig en gecontroleerd.
Het loslaten van een pedaal zal heel kort duren, zo’n kwart seconde tot een halve seconde.
Als je denkt dat het moeilijk is om zo snel te reageren.
Maak je niet druk: Dat gaat redelijk vanzelf. Het is ook een kwestie oefenen om dat onder de knie te krijgen.
De pedalen gaan gebruiken
Als je denkt dat de pedalen totaal niet geschikt voor beginners zijn, dan heb je het fout.
Omdat het sustainpedaal wel het meeste wordt gebruikt bij het piano spelen is het handig om daarmee te beginnen als een beginnende pianist.
Je kan met het sustainpedaal de makkelijkste liedjes al heel mooi laten klinken.
En hoe eerder je ermee begint, hoe sneller je het pedaal leert kennen en hoe sneller je het pedaal kan gebruiken.
Het hoeft natuurlijk nog niet perfect te zijn, maar oefening baart kunst.
Om je het verschil te laten horen hoe een nummer klinkt met sustainpedaal en zonder, kan je onderstaande video bekijken.